Σρίμαντ Μπαγκαβάντ-γκίτα

Σήμερα, 30 Νοεμβρίου, γιορτάζεται και τιμάται η έλευση της Σρίμαντ Μπαγκαβάντ-γκίτα. Γιορτάζεται, δηλαδή, η ημέρα που ο Κύριος Σρι Κρίσνα είπε την Μπαγκαβάντ-γκίτα στον πολυαγαπημένο φίλο Του και αφοσιωμένο υπηρέτη Αρτζούνα, στο πεδίο της μάχης του Κουρουκσέτρα, ανάμεσα στα δύο στρατεύματα των Κούρου και των Πάννταβα. Το μέρος αυτό υπάρχει και σήμερα και μπορεί κανείς να το επισκεφθεί. Την ημέρα αυτή, οι αφοσιωμένοι υπηρέτες του Κρίσνα διαλογίζονται σχετικά με την  Μπαγκαβάντ-γκίτα, απαγγέλλουν στίχους της και συζητούν τα θέματα που πραγματεύεται αυτό το άγιο κείμενο.

Αντί άλλης ανάλυσης, παραθέτουμε ορισμένα εδάφια από την Μπαγκαβάντ-γκίτα όπως ακριβώς είναι μαζί με τα επεξηγηματικά σχόλια της Αυτού Θείας Χάρης Α. Τσ. Μπακτιβεντάντα Σουάμι Πραμπουπαντα, που εξηγούν με σαφήνεια την ιστορία της Μπαγκαβάντ-γκίτα και το περιεχόμενό της.

(1.1 Σχόλιο):

Η Μπαγκαβάντ-γκίτα είναι ένα  ευρύτατα διαδεδομένο ιερό κείμενο, το οποίο εξηγεί την επιστήμη του Θεού. Η Μπαγκαβάντ-γκίτα συνοψίζεται στην Γκίτα-μαχάτμια («Η δόξα της Γκίτα»). Εκεί αναφέρεται ότι θα πρέπει να μελετά κανείς την Μπαγκαβάντ-γκίτα εξονυχιστικά, με τη βοήθεια κάποιου αφοσιωμένου υπηρέτη του Σρι Κρίσνα, και να προσπαθεί να την κατανοήσει χωρίς ερμηνείες βασιζόμενες σε προσωπικά κίνητρα. Το παράδειγμα της άδολης κατανόησης βρίσκεται στη ίδια την Μπαγκαβάντ-γκίτα, δηλαδή στον τρόπο με τον οποίον γίνεται κατανοητή από τον Αρτζούνα, ο οποίος άκουσε την Γκιτα απευθείας από τον Κύριο. Όποιος έχει την τύχη  να κατανοήσει την Μπαγκαβάντ-γκίτα  σε μια τέτοια σειρά μαθητικής διαδοχής και χωρίς προσωπικά κίνητρα, τότε ξεπερνά όλες τις σπουδές της βεδικής σοφίας και όλες τις γραφές του κόσμου. Ο αναγνώστης θα βρει στην Μπαγκαβάντ-γκίτα όλα όσα περιέχονται στις άλλες γραφές, θα βρει όμως και πράγματα  τα οποία δεν πρόκειται να βρεθούν αλλού. Αυτό είναι το ιδιαίτερο επίπεδο της Γκίτα. Είναι η τέλεια θεϊστική επιστήμη επειδή διατυπώθηκε απευθείας από το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας, τον Κύριο Σρι Κρίσνα.

(Από το Τέταρτο Κεφάλαιο, 1-3):

4.1 «Είπε ο μακάριος Κύριος: Δίδαξα αυτή την άφθαρτη επιστήμη του γιόγκα στον θεό του ήλιου, τον Βιβασβάν, και ο Βιβασβάν την δίδαξε στον Μάνου, τον πατέρα του ανθρώπινου γένους, και με τη σειρά του ο Μάνου την δίδαξε στον Ικσβάκου.»

Εδώ παρακολουθούμε τα ίχνη της Μπαγκαβάντ-γκίτα από απόμακρους καιρούς, όταν παραδόθηκε στη βασιλική τάξη, Μπαγκαβάντ-γκίτα στους βασιλείς όλων των πλανητών. Αυτή η επιστήμη προορίζεται ιδιαίτερα για την προστασία των πολιτών και, επομένως, πρέπει να την κατανοήσει η βασιλική τάξη για να μπορεί να διοικεί τους πολίτες και να τους προστατεύει από τα υλικά δεσμά της λαγνείας. Ο σκοπός της ανθρώπινης ζωής είναι η καλλιέργεια της πνευματικής γνώσης σε αιώνια σχέση με το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας, οι δε αρχηγοί όλων των κρατών και όλων των πλανητών είναι υποχρεωμένοι να μεταδίδουν αυτό το μάθημα στους πολίτες μέσω της εκπαίδευσης, του πολιτισμού και της αφοσίωσης. Με άλλα λόγια, χρέος όλων των αρχηγών κρατών είναι να διαδώσουν την επιστήμη της συνείδησης του Κρίσνα, έτσι ώστε να μπορέσουν οι άνθρωποι να επωφεληθούν από αυτή τη σπουδαία επιστήμη και να ακολουθήσουν έναν επιτυχημένο δρόμο, αξιοποιώντας την ευκαιρία της ανθρώπινης μορφής ζωής.

Στην εποχή που διανύουμε, ο θεός του ήλιου είναι γνωστός ως Βιβασβάν. Στην Μπράμα-σαμχίτα αναφέρεται:

γιατς-τσακσουρ εσα σαβιτα σακαλα-γκραχαναμ

ρατζα σαμαστα-σουρα-μουρττιρ ασεσα-τετζαχ

γιασιαγκιαγια μπραματι σαμπριτα-καλατσακρο

γκοβιννταμ αντι-πουρουσαμ ταμ αχαμ μπατζαμι

«Ας λατρέψω», είπε ο Κύριος Μπράμα, «το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας, τον Γκοβίνντα (τον Κρίσνα), ο οποίος είναι το αρχικό πρόσωπο και με την εντολή του οποίου ο ήλιος, ο βασιλιάς όλων των πλανητών, παίρνει τεράστια δύναμη και θερμότητα. Ο ήλιος αντιπροσωπεύει το μάτι του Κυρίου και ακολουθεί την τροχιά του υπακούοντας στις εντολές του Κυρίου».

Ο ήλιος είναι ο βασιλιάς όλων των πλανητών, ο δε θεός του ήλιου, γνωστός στην παρούσα περίοδο ως Βιβασβάν, κυβερνά τον πλανήτη του ήλιου, ο οποίος ελέγχει όλους τους άλλους πλανήτες προμηθεύοντας θερμότητα και φως. Περιστρέφεται με εντολή του Κρίσνα, ο δε Κρίσνα έκανε στην αρχή τον Βιβασβάν πρώτο μαθητή Του για την κατανόηση της επιστήμης της Μπαγκαβάντ-γκίτα. Συνεπώς, η Γκιτα δεν είναι μια θεωρητική πραγματεία για τους ασήμαντους εγκόσμιους λόγιους, αλλά ένα κοινώς αποδεκτό βιβλίο γνώσης το οποίο κατέρχεται από αμνημονεύτων χρόνων. Στη Μαχαμπάρατα (Σαντι-παρβα 348.51-52) μπορούμε να ανιχνεύσουμε την ιστορία της Γκιτα:

τρετα-γιουγκαντω τσα τατο βιβασβαν μαναβε νταντω

μανους τσα λοκα-μπριτι-αρταμ σουταγιεκσβακαβε νταντω

ικσβακουνα τσα κατιτο βιαπια λοκαν αβαστιταχ

«Στην αρχή της εποχής της γνωστής ως Τρέτα-γιούγκα η επιστήμη αυτή της σχέσης με το Υπέρτατο παραδόθηκε από τον Βιβασβάν στον Μάνου. Ο Μάνου, ο πατέρας του ανθρώπινου γένους, την παρέδωσε στον γιο του, τον Μαχαράζα Ικσβάκου, βασιλιά του πλανήτη Γη και γενάρχη της δυναστείας των Ράγκου, όπου εμφανίσθηκε ο Κύριος Ραματσάνντρα. Έτσι, η Μπαγκαβάντ-γκίτα υπάρχει στην ανθρώπινη κοινωνία από την εποχή του Μαχαράζα Ικσβάκου».

Τώρα έχουν περάσει πέντε χιλιάδες χρόνια της Κάλι-γιούγκα, η οποία διαρκεί 432.000 χρόνια. Πριν από την Κάλι-γιούγκα ήταν η Ντβάπαρα-γιούγκα, η οποία διαρκεί 800.000 χρόνια, και πριν από την Ντβάπαρα-γιούγκα ήταν η Τρέτα-γιούγκα, η οποία διαρκεί 1.200.000 χρόνια. Έτσι πριν από περίπου 2.005.000 χρόνια, ο Μάνου είπε την Μπαγκαβάντ-γκίτα στον μαθητή και γιο του Μαχαράζα Ικσβάκου, τον βασιλιά του πλανήτη Γη. Η εποχή του τωρινού Μάνου έχει υπολογισθεί ότι διαρκεί περίπου 305.300.000 χρόνια, από τα οποία τα 120.400.000 έχουν περάσει. Αν λάβουμε υπόψη μας ότι πριν από τη γέννηση του Μάνου, ο Κύριος είπε την Γκίτα στον μαθητή Του, τον θεό του ήλιου Βιβασβάν, τότε με χονδρικούς υπολογισμούς καταλήγουμε στο ότι η Γκίτα ειπώθηκε τουλάχιστον 120.400.000 χρόνια πριν, στη δε ανθρώπινη κοινωνία υπάρχει επί δύο εκατομμύρια χρόνια. Ειπώθηκε ξανά από τον Κύριο στον Αρτζούνα πριν από περίπου πέντε χιλιάδες χρόνια. Αυτός είναι ο πρόχειρος υπολογισμός της ιστορίας της Γκίτα, σύμφωνα με την ίδια την Γκίτα και σύμφωνα με την εκδοχή του ομιλητή, του Κυρίου Σρι Κρίσνα. Ειπώθηκε στον θεό του ήλιου Βιβασβάν επειδή είναι κι αυτός κσατρια και πατέρας όλων των κσατρια που είναι απόγονοί του, δηλαδή των κσατρια σουρια-βαμσα. Επειδή η Μπαγκαβάντ-γκίτα είναι εξίσου καλή με τις Βέδες, αφού την είπε το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας, η γνώση αυτή είναι απωρουσέγια, υπεράνθρωπη. Εφόσον οι βεδικές οδηγίες γίνονται αποδεκτές όπως ακριβώς είναι, δίχως ανθρώπινη ερμηνεία, η Γκίτα θα πρέπει να γίνεται επίσης αποδεκτή χωρίς εγκόσμιες ερμηνείες. Οι εγκόσμιοι σοφιστές μπορούν να θεωρητικολογούν για την Γκίτα με τον δικό τους τρόπο, αλλά αυτό δεν είναι η Μπαγκαβάντ-γκίτα όπως ακριβώς είναι. Επομένως, η Μπαγκαβάντ-γκίτα θα πρέπει να γίνεται αποδεκτή όπως ακριβώς είναι, μέσω της μαθητικής διαδοχής, η οποία περιγράφεται εδώ: ο Κύριος την είπε στον θεό του ήλιου, ο θεός του ήλιου την είπε στον γιο του Μάνου, ο Μάνου την είπε στον γιο του  Ικσβάκου και ούτω καθεξής.

4.2 «Με αυτόν τον τρόπο έλαβαν αυτή την υπέρτατη επιστήμη οι άγιοι βασιλείς, μέσω της σειράς της μαθητικής διαδοχής, και με αυτόν τον τρόπο την κατανόησαν. Αλλά με την πάροδο του χρόνου η διαδοχή έσπασε και έτσι η επιστήμη αυτή όπως ακριβώς είναι φαίνεται να έχει χαθεί.»

Εδώ αναφέρεται σαφώς ότι η Γκίτα προοριζόταν ιδιαίτερα  για τους άγιους βασιλείς, επειδή αυτοί θα πραγματοποιούσαν τον σκοπό της κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, που ήταν η διακυβέρνηση των πολιτών. Αφαλώς η Μπαγκαβάντ-γκίτα δεν προοριζόταν για τα δαιμονικά πρόσωπα, τα οποία θα σπαταλούσαν την αξία της χωρίς κανένα όφελος και θα επινοούσαν όλων των ειδών τις ερμηνείες σύμφωνα με τα προσωπικά τους γούστα. Αμέσως μόλις ο αρχικός σκοπός σκορπίστηκε από τα κίνητρα των ασυνείδητων σχολιαστών, προέκυψε η ανάγκη επανεδραίωσης της μαθητικής διαδοχής. Πριν πέντε χιλιάδες χρόνια έγινε αντιληπτό από τον Ίδιο τον Κύριο ότι η μαθητική διαδοχή είχε διακοπεί και γι’ αυτό είπε ότι ο σκοπός της Γκιτα έμοιαζε να έχει χαθεί. Κατά τον ίδιο τρόπο, και σήμερα υπάρχουν τόσο πολλές εκδόσεις της Γκίτα (ιδιαίτερα στα Αγγλικά), αλλά σχεδόν όλες βρίσκονται σε ασυμφωνία με την έγκυρη μαθητική διαδοχή. Υπάρχουν αναρίθμητες αποδόσεις και ερμηνείες από διαφόρους εγκόσμιους λόγιους, αλλά σχεδόν όλοι τους δεν αποδέχονται το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας, τον Κρίσνα, μολονότι κάνουν χρυσές δουλειές με τα λόγια του Κρίσνα. Το πνεύμα αυτό είναι δαιμονικό, επειδή οι δαίμονες δεν πιστεύουν στον Θεό και απλώς απολαμβάνουν τα αγαθά του Κυρίου. Αφού υπάρχει μεγάλη ανάγκη μιας έκδοσης της Γκίτα στα Αγγλικά, όπως μεταδίδεται μέσω της παραμπαρά (της μαθητικής διαδοχής), γίνεται εδώ μια απόπειρα να καλυφθεί αυτό το μεγάλο κενό. Η Μπαγκαβάντ-γκίτα, αν γίνει δεκτή όπως ακριβώς είναι, αποτελεί μέγα δώρο στην ανθρωπότητα· αλλά αν γίνει δεκτή ως πραγματεία φιλοσοφικών υποθέσεων, είναι απλώς χάσιμο χρόνου.

4.3 «Αυτήν την πανάρχαια επιστήμη της σχέσης με το Υπέρτατο την λέω σήμερα Εγώ σε εσένα, επειδή είσαι αφοσιωμένος υπηρέτης και φίλος Μου· μπορείς, επομένως, να κατανοήσεις το υπερβατικό μυστήριο αυτής της επιστήμης.»

Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων, και συγκεκριμένα, οι αφοσιωμένοι υπηρέτες του Κυρίου και οι δαίμονες. Ο Κύριος επέλεξε τον Αρτζούνα ως αποδέκτη αυτής της μεγάλης επιστήμης επειδή ήταν αφοσιωμένος υπηρέτης Του· αντιθέτως, οι δαίμονες είναι αδύνατο να την κατανοήσουν. Υπάρχουν πολλές εκδόσεις αυτού του σπουδαίου βιβλίου της γνώσης· ορισμένες είναι σχολιασμένες από αφοσιωμένους υπηρέτες του Κυρίου, ενώ κάποιες άλλες είναι σχολιασμένες από δαίμονες. Ο σχολιασμός των αφοσιωμένων υπηρετών είναι ουσιαστικός, ενώ ο σχολιασμός των δαιμόνων είναι άχρηστος. Ο Αρτζούνα αποδέχεται τον Κρίσνα ως Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας και οποιοσδήποτε σχολιασμός της Γκίτα ακολουθεί τα βήματα του Αρτζούνα αποτελεί πραγματική υπηρεσία αφοσίωσης προς τον σκοπό αυτής της μεγάλης επιστήμης. Ωστόσο, οι δαιμονικοί άνθρωποι μηχανεύονται διάφορες θεωρίες για τον Κρίσνα και παρασύρουν τους αναγνώστες από τον δρόμο των οδηγιών Του. Θα πρέπει να ακολουθεί κανείς τη μαθητική διαδοχή από τον Αρτζούνα και με αυτόν τον τρόπο να επωφεληθεί από την Μπαγκαβάντ-γκίτα.

Μετάφραση: Γ. Δ. Κωνσταντόπουλος