Νίτια-μπάντα – Η δέσμια της ύλης ψυχή

(Από την Μπαγκαβάντ-γκίτα, κεφάλαιο 7, εδάφιο 14, σε μετάφραση και σχόλιο του Σρίλα Μπακτιβεντάντα Σουάμι Πραμπουπάντα)

Αυτή τη θεϊκή Μου ενέργεια, που αποτελείται από τις τρεις καταστάσεις της υλικής φύσης, είναι πολύ δύσκολο να την υπερνικήσει κανείς. Αλλά εκείνοι που έχουν εγκαταλειφθεί σε Εμένα μπορούν εύκολα να την υπερβούν.

Το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας διαθέτει αναρίθμητες ενέργειες και είναι όλες θεϊκές. Παρόλο που τα ζωντανά όντα είναι μέρος των ενεργειών Του και είναι επομένως θεϊκά, εξαιτίας της επαφής τους με την υλική ενέργεια, η αρχική ανώτερη δύναμή τους είναι καλυμμένη. Καλυμμένος έτσι κάποιος από την υλική ενέργεια, δεν μπορεί να υπερνικήσει την επίδρασή της. Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, επειδή και η υλική και η πνευματική φύση απορρέουν από το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας, είναι αιώνιες. Τα ζωντανά όντα ανήκουν στην αιώνια πνευματική ενέργεια του Κυρίου, αλλά εξαιτίας της μόλυνσης από την κατώτερη φύση, την ύλη, η πλάνη τους είναι επίσης αιώνια. Γι’ αυτό η υποκείμενη σε όρους ψυχή ονομάζεται νιτια-μπαντα, αιωνίως δέσμια ψυχή. Κανείς δεν μπορεί να ανιχνεύσει στην ιστορία του υλικού κόσμου τη χρονική στιγμή κατά την οποία έγινε δέσμιος της ύλης. Κατά συνέπεια, η απελευθέρωσή του από τα νύχια της υλικής φύσης είναι πολύ δύσκολη, παρόλο που η υλική φύση είναι κατώτερη ενέργεια, επειδή, σε τελευταία ανάλυση, η υλική ενέργεια κατευθύνεται από την υπέρτατη βούληση, την οποία το ζωντανό ον δεν μπορεί να υπερνικήσει. Η κατώτερη υλική ενέργεια ορίζεται εδώ ως θεϊκή φύση, λόγω του θεϊκού δεσμού της με τη θεϊκή βούληση και της κίνησής της από αυτήν. Κατευθυνόμενη από τη θεϊκή βούληση, η υλική ενέργεια, μολονότι κατώτερη, δρα τόσο θαυμαστά στην κατασκευή και την καταστροφή της κοσμικής εκδήλωσης. Οι Βέδες το επιβεβαιώνουν αυτό ως εξής: μαγιαμ του πρακριτιμ βιντιαμ μαγιναμ του μαχεσβαραμ. «Παρόλο που η μάγια (η πλάνη) είναι ψεύτικη, εφήμερη, πίσω από τη μάγια βρίσκεται ο υπέρτατος μάγος, το Πρόσωπο της Θεότητας, που είναι ο Μαχέσβαρα, ο υπέρτατος κυρίαρχος». Μία άλλη σημασία της λέξης γκούνα είναι σκοινί· καταλαβαίνουμε ότι η υποκείμενη σε όρους ψυχή είναι σφιχτά δεμένη με τα σκοινιά της πλάνης. Κάποιος δεμένος χειροπόδαρα δεν μπορεί να ελευθερώσει τον εαυτό του – θα πρέπει να δεχθεί βοήθεια από κάποιον που δεν είναι δεμένος. Επειδή ο δεμένος δεν μπορεί να βοηθήσει τον δεμένο, ο διασώστης θα πρέπει να είναι ελεύθερος. Επομένως, μόνον ο Κύριος Κρίσνα ή ο γνήσιος εκπρόσωπός Του, ο πνευματικός δάσκαλος, μπορούν να σώσουν τη δέσμια ψυχή. Χωρίς αυτή την άνωθεν βοήθεια, δεν μπορεί κάποιος να ελευθερωθεί από τη σκλαβιά της υλικής φύσης. Η υπηρεσία αφοσίωσης, δηλαδή η συνείδηση του Κρίσνα, μπορεί να βοηθήσει κάποιον να κερδίσει αυτή την ελευθερία. Ο Κρίσνα, όντας ο Κύριος της παραπλανητικής ενέργειας, μπορεί να διατάξει αυτή την ανυπέρβλητη ενέργεια να ελευθερώσει τη δέσμια ψυχή. Διατάζει αυτή την απελευθέρωση από αναίτιο έλεος για την παραδομένη ψυχή και από πατρική στοργή για το ζωντανό ον, το οποίο είναι αρχικά αγαπημένος γιος του Κυρίου. Επομένως, η υποταγή στα λωτοειδή πόδια του Κυρίου είναι ο μόνος τρόπος απελευθέρωσης από τα δίχτυα της σκληρής υλικής φύσης.

   Οι λέξεις μαμ εβα έχουν επίσης ιδιαίτερη σημασία. Μαμ σημαίνει μόνο στον Κρίσνα (τον Βίσνου) και όχι στον Μπράμα ή τον Σίβα. Παρόλο που ο Μπράμα και ο Σίβα είναι πολύ εξυψωμένοι και είναι σχεδόν στο επίπεδο του Βίσνου, αυτές οι ενσαρκώσεις της ράτζο-γκούνα (του πάθους) και της τάμο-γκούνα (της άγνοιας) δεν μπορούν να ελευθερώσουν τη δέσμια ψυχή από τα δίχτυα της μάγια. Με άλλα λόγια, ο Μπράμα και ο Σίβα είναι επίσης κάτω από την επίδραση της μάγια. Μόνον ο Βίσνου είναι ο αφέντης της μάγια. Επομένως, μόνον Αυτός μπορεί να προσφέρει απελευθέρωση στη δέσμια της ύλης ψυχή. Οι Βέδες το επιβεβαιώνουν αυτό στη φράση τβαμ εβα βιντιτβα, δηλαδή «Η απελευθέρωση είναι δυνατή μόνο μέσω της κατανόησης του Κρίσνα». Ακόμα και ο Κύριος Σίβα βεβαιώνει ότι η απελευθέρωση είναι κατορθωτή μόνο με το έλεος του Βίσνου. Λέει ο Κύριος Σίβα: μουκτι-πραντατα σαρβεσαμ βισνουρ εβα να σαμσαγιαχ. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Βίσνου είναι ο χορηγός της απελευθέρωσης για όλους

Μετάφραση: Γ. Δ. Κωνσταντόπουλος