Η Μπαγκαβάντ-γκίτα είναι ο Κρίσνα

(Από τη Σρίμαντ-Μπαγκαβατάμ 1.15.27)

«Τώρα με προσελκύει η διδασκαλία εκείνη που μου μετέδωσε το Πρόσωπο της Θεότητας (ο Γκοβίνντα), επειδή είναι γονιμοποιημένη με οδηγίες για την ανακούφιση της φλεγόμενης καρδιάς, σε όλες τις συνθήκες του χώρου και του χρόνου.»

Εδώ ο Αρτζούνα αναφέρεται στη διδασκαλία της Μπαγκαβάντ-γκίτα, την οποία του μετέδωσε ο Κύριος στο πεδίο της μάχης του Κουρουκσέτρα. Ο Κύριος άφησε πίσω Του τη διδασκαλία της Μπαγκαβάντ-γκίτα όχι μόνο για όφελος του Αρτζούνα, αλλά και για κάθε εποχή και κάθε τόπο. Η Μπαγκαβάντ-γκίτα επειδή την είπε το Υπέρτατο Πρόσωπο της Θεότητας, είναι η ουσία όλης της βεδικής σοφίας. Παρουσιάστηκε όμορφα από τον Ίδιο τον Κύριο για όλους εκείνους που δεν έχουν τον χρόνο να μελετήσουν όλη τη βεδική γραμματεία, όπως οι Ουπανισάντ, οι Πουράνα και οι Βεντάντα-σουτρα. Περιέχεται μέσα στο μεγάλο ιστορικό έπος Μαχαμπάρατα, το οποίο γράφτηκε ειδικά για τις λιγότερο νοήμονες τάξεις, και συγκεκριμένα, για τις γυναίκες, τους εργάτες και όσους είναι ανάξιοι απόγονοι των μπράμανα, των κσάτρια και των ανώτερων τμημάτων των βαΐσια. Το πρόβλημα που ανέκυψε στην καρδιά του Αρτζούνα στο πεδίο της μάχης του Κουρουκσέτρα λύθηκε με τη διδασκαλία της Μπαγκαβάντ-γκίτα. Και πάλι, μετά την αναχώρηση του Κυρίου από το οπτικό πεδίο των ανθρώπων της γης, όταν ο Αρτζούνα βρέθηκε αντιμέτωπος με τη συντριβή της δύναμης και της υπεροχής του, θέλησε να θυμηθεί ξανά τα σπουδαία διδάγματα της Μπαγκαβάντ-γκίτα για να δείξει σε όλους όσους ενδιαφέρονται ότι η Μπαγκαβάντ-γκίτα μπορεί να αποτελέσει σύμβουλο σε κάθε κρίσιμη περίσταση,  όχι μόνο για παρηγοριά από όλων των ειδών τις διανοητικές αγωνίες, αλλά επίσης και ως διέξοδος από τις μεγάλες περιπλοκές οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν αμηχανία σε κάποιες δύσκολες καταστάσεις.

Ο ευσπλαχνικός Κύριος άφησε πίσω Του τη μεγάλη διδασκαλία της Μπαγκαβάντ-γκίτα, έτσι ώστε να μπορεί να λάβει κανείς τα διδάγματα του Κυρίου ακόμη και όταν Αυτός δεν είναι αντιληπτός από την υλική όραση. Οι υλικές αισθήσεις δεν είναι δυνατό να έχουν οποιαδήποτε εκτίμηση του Υπερτάτου Κυρίου, αλλά με την ασύλληπτη δύναμή Του, ο Κύριος μπορεί να ενσαρκωθεί μέσω της ύλης, η οποία είναι και αυτή μία άλλη μορφή της εκδηλωμένης ενέργειάς Του, με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορεί να γίνεται αντιληπτός από την ικανότητα των αισθήσεων των υποκείμενων σε όρους ψυχών. Έτσι η Μπαγκαβάντ-γκίτα ή οποιαδήποτε αυθεντική γραφή, δηλαδή οποιαδήποτε αυθεντική ηχητική εκπροσώπηση του Κυρίου, είναι και αυτή ενσάρκωση του Κυρίου. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ της ηχητικής εκπροσώπησης του Κυρίου και του Ίδιου του Κυρίου. Μπορεί κανείς να αποκομίσει το ίδιο όφελος από την Μπαγκαβάντ-γκίτα όπως έκανε ο Αρτζούνα παρουσία του Ίδιου του Κυρίου.

Το πιστό ανθρώπινο ον, το οποίο επιθυμεί να λυτρωθεί από τα νύχια της υλικής ύπαρξης μπορεί πολύ εύκολα να επωφεληθεί από την Μπαγκαβάντ-γκίτα και με αυτό το δεδομένο, ο Κύριος δίδαξε τον Αρτζούνα, σαν ο Αρτζούνα να το χρειαζόταν. Στην Μπαγκαβάντ-γκίτα σκιαγραφούνται πέντε σημαντικοί παράγοντες της γνώσης, που έχουν σχέση 1) με τον Υπέρτατο Κύριο, 2) με τα ζωντανά όντα, 3) με τη φύση, 4) με τον χρόνο και τον χώρο και 5) με τη διαδικασία της δράσης. Από αυτούς τους πέντε παράγοντες, ο Υπέρτατος Κύριος και τα ζωντανά όντα είναι ποιοτικώς ένα. Η διαφορά μεταξύ των δύο έχει αναλυθεί ως η διαφορά μεταξύ του όλου και του μέρους. Η φύση είναι αδρανής ύλη που επιδεικνύει την αλληλεπίδραση των τριών διαφορετικών καταστάσεων και ο αιώνιος χρόνος με το άπειρο διάστημα θεωρούνται ότι βρίσκονται πέραν της ύπαρξης της υλικής φύσης. Οι δραστηριότητες των ζωντανών όντων είναι διάφορες ποικιλίες έμφυτων τάσεων, οι οποίες μπορούν είτε να παγιδεύσουν το ζωντανό ον εντός της υλικής φύσης είτε να το απελευθερώσουν από την υλική φύση. Όλα αυτά τα ζητήματα εξετάζονται συνοπτικά στην Μπαγκαβάντ-γκίτα και στη συνέχεια αναπτύσσονται στη Σρίμαντ-Μπαγκαβατάμ για να διαφωτιστούν περισσότερο. Από αυτά τα πέντε θέματα, ο Υπέρτατος Κύριος, το ζωντανό ον, η φύση και ο χρόνος με το διάστημα είναι αιώνια, αλλά το ζωντανό ον, η φύση και ο χρόνος βρίσκονται υπό την διεύθυνση του Υπερτάτου Κυρίου, ο οποίος είναι απόλυτος και πλήρως ανεξάρτητος από οποιονδήποτε άλλον έλεγχο. Ο Υπέρτατος Κύριος ασκεί τον υπέρτατο έλεγχο. Η υλική δράση του ζωντανού όντος είναι δίχως αρχή, μπορεί όμως να αποκατασταθεί αν μετατεθεί στο πνευματικό επίπεδο. Έτσι, μπορεί να σταματήσει τις αντιδράσεις των υλικών ιδιοτήτων. Και ο Κύριος και το ζωντανό ον τελούν εν γνώσει και έχουν και οι δύο την αίσθηση της ταυτότητας, ότι δηλαδή ως ζωτική δύναμη διαθέτουν συνείδηση. Αλλά το ζωντανό ον, όταν υπόκειται στους όρους της υλικής φύσης, που ονομάζεται μάχατ-τάττβα, ταυτίζει λανθασμένα τον εαυτό του ως κάτι διαφορετικό από τον Κύριο. Ολόκληρο το σύστημα της βεδικής γνώσης έχει στόχο να εξαλείψει αυτή τη λανθασμένη αντίληψη και έτσι να απελευθερώσει το ζωντανό ον από την πλάνη της υλικής ταύτισης. Όταν αυτή η πλάνη εξαλειφθεί με τη γνώση και την απάρνηση, τα ζωντανά όντα είναι υπεύθυνοι δρώντες και απολαμβάνοντες. Η αίσθηση της απόλαυσης στον Κύριο είναι αληθινή, ενώ η ίδια αίσθηση στα ζωντανά όντα είναι απλώς ευσεβείς πόθοι. Αυτή η διαφορά συνείδησης είναι εκείνο που διακρίνει τις δύο ταυτότητες, και συγκεκριμένα, τον Κύριο από το ζωντανό ον. Ειδάλλως, δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον Κύριο και το ζωντανό ον. Συνεπώς, το ζωντανό ον είναι αιωνίως ένα με τον Κύριο και ταυτόχρονα διαφορετικό. Ολόκληρη η διδασκαλία της Μπαγκαβάντ-γκίτα στηρίζεται σε αυτή την αρχή.

Στην Μπαγκαβάντ-γκίτα και ο Κύριος και τα ζωντανά όντα περιγράφονται ως σανάτανα, αιώνια, και ο τόπος του Κυρίου, πολύ πέραν του υλικού ουρανού, περιγράφεται και αυτός ως σανάτανα. Το ζωντανό ον καλείται να ζήσει στη σανάτανα ύπαρξη του Κυρίου, η δε μέθοδος που μπορεί να βοηθήσει ένα ζωντανό ον να πλησιάσει τον τόπο του Κυρίου, όπου φανερώνεται η απελευθερωμένη δράση της ψυχής, ονομάζεται σανάτανα-ντάρμα. Ωστόσο, δεν μπορεί να φτάσει κάποιος στον αιώνιο τόπο του Κυρίου χωρίς να ελευθερωθεί από την εσφαλμένη αντίληψη της υλικής ταύτισης και η Μπαγκαβάντ-γκίτα μας προσφέρει την ένδειξη πώς να επιτύχουμε αυτό το στάδιο τελειότητας. Η μέθοδος της απελευθέρωσης από την εσφαλμένη αντίληψη της ταύτισης με την ύλη ονομάζεται στα διάφορα στάδια, δράση που αποσκοπεί στην απόλαυση, εμπειρική φιλοσοφία και υπηρεσία αφοσίωσης, έως την υπερβατική συνειδητοποίηση. Αυτή η υπερβατική συνειδητοποίηση είναι δυνατή με την εναρμόνιση όλων των προαναφερθέντων θεμάτων σύμφωνα με τη θέληση του Κυρίου. Τα επιβεβλημένα καθήκοντα του ανθρώπινου όντος, όπως ορίζονται στις Βέδες, μπορούν να εξαγνίσουν σταδιακά τον αμαρτωλό νου της υποκείμενης σε όρους ψυχής και να την υψώσουν στο στάδιο της γνώσης. Το εξαγνισμένο στάδιο της απόκτησης γνώσης γίνεται η βάση της υπηρεσίας αφοσίωσης στον Κύριο. Όσο ερευνά κανείς τη λύση στα προβλήματα της ζωής, η γνώση του ονομάζεται γκιανα, δηλαδή εξαγνισμένη γνώση, αλλά με τη συνειδητοποίηση της πραγματικής λύσης των προβλημάτων της ζωής, εδραιώνεται κανείς στην υπηρεσία αφοσίωσης του Κυρίου. Η Μπαγκαβάντ-γκίτα αρχίζει με τα προβλήματα της ζωής, ξεχωρίζοντας την ψυχή από τα στοιχεία της ύλης και αποδεικνύει με λογική και επιχειρήματα ότι η ψυχή είναι άφθαρτη σε κάθε περίσταση και ότι το εξωτερικό περίβλημα της ύλης, το σώμα και ο νους αλλάζουν για άλλη μία θητεία στη γεμάτη δυστυχία υλική ύπαρξη. Συνεπώς, ο σκοπός της Μπαγκαβάντ-γκίτα είναι ο τερματισμός κάθε είδους δυστυχίας και ο Αρτζούνα κατέφυγε σε αυτή τη σπουδαία γνώση, η οποία του μεταδόθηκε κατά τη μάχη του Κουρουκσέτρα.

Μετάφραση: Γ. Δ. Κωνσταντόπουλος